Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar ve Prof Doğu Ergil’in Gazete Davul’da yayımlanan “Faşizm” başlıkllı makalesinden hareketle başlattıkları “Faşizm nedir, nasıl yaşanır” adlı mülakatının ilk bölümünde faşizmin ana hatları, tanımı ve tarihsel geleneği üzerinde durulmuştu. Bu bölümünde ise, tarihsel tecrübeden süzülerek ortaya çıkan faşizmin 15 ana özelliğini ele alıyorlar.Yavuz Baydar:Makalenizin son bölümünde faşizmin 15 ana özelliğinden söz ediyorsunuz kısaca bunların üzerinden de geçelim. Birincisi, “Faşistler kendilerini, semboller, bayraklar, flamalar, vatansever sloganlar, marşlar ve çeşitli üniformalar aracılığıyla dışa vururlar.”Doğu Ergil: Dünyadaki bütün siyasal hareketlerin hep marşları vardır. Marşı olmayanların veya bunu ithal etmiş toplumlarda ise bu içsel bir şey değildir. Flamalar, merasimler bunlar da büyüklük göstergesidir. Dinler bile bir mesarimdir… Yani bütün toplu hareketler bir merasimdir ve bu merasimler ne kadar gösterişli ise insanları o kadar içine çeker.   Yavuz Baydar: İkinci özellik, “Faşistlerin kendi hareket serbestilerinin ötesinde başkalarının haklarına ve özgürlüklerine saygıları yoktur”Doğu Ergil: Yoktur çünkü kendilerinin en iyi olduğunu tehlike veya zafiyet halindeki toplumu kurtaracakları için kendi tercihlerinin doğru olduğuna inanırlar ve inandırırlar. Geriye kalan herşeyi bastırırlar yasaklarlar ve sustururlar. Yavuz Baydar: Üçüncü ana özellik diyorsunuz ki, “Düşmana ihtiyaç duyarlar”Doğu Ergil:Eğer kendinizi net ve inandırıcı bir biçimde tanımlıyamıyorsanız siz karşıtınızla kendinizi tanımlarsınız. Ne olduğunuzu anlatamıyorsanız ne olmadığınızı anlatırsınız. Düşmanıyla var olabilmek.  Yavuz Baydar:Dördüncü ana özellik, “Militaristtirler. Tüm toplumun ve hayatın emir-komuta düzeninde yönetilmesini savunurlar” Doğu Ergil:Mililitredir demiyorum, militaristtirler. Çünkü toplumuda bir ordu gibi görürler ve ordu gibi teşkilatlandırırlar. Orduyu da anladıkları siyaset tarzına göre hem içerde asayişi sağlamak hemde dışarıda yayılmacı amaçlarını gerçekleştirmek için bir güç olarak kullanırlar. Yavuz Baydar: Beşinci ana özellik, “Yaygın cinsiyetçilik. Faşistler, erkek egemenliğine inanır”Doğu Ergil:Hep erkeklik ön plana çıkarılır ve bu durum dinsel motiflerle birleşirse de ortaya “onun karısı,kızı bize helal” söylemi çıkar. Mesela bu pek alışık olmadığımız bir şeydir ama bu da ortaya çıktı son zamanlarda. Erkeklik güç gösterisi demek, egemenlik demek, baş eğdirmek demek…  Yavuz Baydar:Altıncı ana özellik, “Genel olarak özgürlüklere, özel olarak ifade özgürlüğüne karşıdırlar.” diyorsunuz…Doğu Ergil:Çünkü itiraza tahammülleri yok. Bu da çeşitliliğe tahamüllerinin olmaması demektir. Bı çeşitlilik kültürel, dinsel, dinsel çeşitliliğin toplumda karşılık bulmasını engellemek isterseler. Dikkat edin tiyatrocular, edebiyatçılar, sanatçılar tehdit unsuru olarak görünür. Yavuz Baydar:Yedinci ana özellik, “ ‘Beka’ ve ulusal güvenlik onlar için saplantı düzeyinde önemlidir.” Doğu Ergil: Dikkat edin en çok kullanılan kavramlar “birlik ve beraberliktir”. Bunu neden beraber kullanırlar çünkü bilirler ki birliğin sağlanamadığı ortamlarda hiç olmazsa beraberlikle idare edelim. O yüzden “özgürlük” netameli bir kavramdır emir komuta ilişkisini bozar. Yavuz Baydar:  Sekizinci ana özellik, “Din ve siyaset iç içe geçmiştir” ben burada bir soru işareti daha koymak istiyorum. Nazizimde de böyle miydi?Doğu Ergil: Almanya’da bildiğimiz anlamda resmi bir din anlayışı değil… Din aynı zamanda bir geleneksel kasasıdır. O kasanın içinden işine yarayanları alırlar. Kutsal kavramını mesela ve bunu destekleyecek bir ayeti alır veya incil’den bir parçayı alır. Dikkat edin Almanya’da kilise nazizme karşı çıkmamıştır desteklemiştir. Yavuz Baydar:Dokuzuncu ana özellik, “Faşizm, iş dünyası ve sanayi ile simbiotik bir ilişki içindedir.”Doğu Ergil: Mesela komünizm bildiğimiz kapitalist sisteme karşıdır. Onu devirip üretim araçlarına el koymak ve çalışanların üretim araçlarını denetlemesini sağlar. Faşizmde böyle bir şey. O kurulu düzeni tahkim etmek ve kurulu düzene uymayanları ayıkyarak rejimi güçlendirmeyi amaçlar. O yüzden işlek bir ekonomi ve harp sanayii destekleyecek bir teknoloji ister. İş adamlarının da işine gelir bu. Hükümet her imkanı akıtır onlarda zengin olurlar. Yavuz Baydar:Gelelim onuncu özellik, “Faşizm, sivil toplumun düşmanıdır.”Doğu ErgilÇünkü sivil toplum özgür bir alanı temsil eder. Kendi hayatını düzenlemeyi o hayat konusunda karar vermeyi karar vermeleri de denetlemeyi ön görür. Sivil toplumun anlamı budur. Yavuz Baydar:Önemli bir diğer ana özellik on birinci, “Faşizm, Aydınlanma’nın değerlerine ve kanıt temelli düşünceye, başka bir değişle modernizmin fikriyatına karşıdır.”Doğu Ergil:Her şeyi kabul etmeyen insanlara karşı tahammülsüzlük gösterirler ve sonra onları devre dışı bırakılır. İşinden ederek, hapse atarak, kamuyla temasını engelleyerek ve sonra da belki de yok etmek…Yavuz Baydar:Sonlara doğru yaklaşıyoruz, “Faşizmin en patlayıcı cephanesi komplodur. Ülkeye ve millete kast eden hainler her daim orada bir yerde zarar vermek için beklemektedir”Doğu Ergil:“Hep tehdit altındayız” “İri ve diri olmalıyız” ve “Düşmanı bertaraf etmeliyiz” tabi bunların en büyük sakıncası bunlarda içimizde var. “İçimizdeki hainler her an bizi yok edebilirler” ve sürekli operasyon yapılır. Bu da devleti “milli-güvenlik” devletine dönüştürüyor. Yavuz Baydar:On üçüncü ana özellik “Faşizmin hedefi, kafası karışmış, tedirgin, örgütsüz ve kendini kaybedenler safında gören orta-sınıfı kazanmaktır”Doğu Ergil:Hiyerarşide üst sınıf her zaman avantajlıdır. Alt sınıfda kendisini dayanışarak, örgütlenerek koruyabiliryor. O yüzden otoriter rejimlere bakın ilk işleri dernekleri ve sendikaları kapatır. Peki orta sınıf? Orta sınıfın ne serveti vardır ne de örgütlülüğü vardır. Orta sınıf hep devlete bakar. Devlet tarafından korunmaya ve kollanmaya bakar… Devleti ele geçirmenin önemi bu yüzden oldukça önemlidir. Özellikle az gelişmiş ülkelerde.    Yavuz Baydar:On dördüncü ana özellik, bu da çok önemli, “Faşistler, yetkili ama sorumsuz, yani hesap vermeyen bir yönetim anlayışına sahiptirler” diyorsunuz… Doğu Ergil:Mutlak otoriteye inandığı için faşistler, yukarıdan aşağıya gelen emirleri verilen direktifleri itiraz etmeyi bırakın sorgulamaya bile tahamülsüzdürler. O yüzden sorumsuzluklar. Nereye kadar? Başarısızlığın bütün topluma ciddi zarar verdikleri ana kadar. Yavuz Baydar: Geldik sonuncu ana özelliğe bu çok önemli çünkü tartışmaların önemli bir kısmında belirgin bir rejim spesifik bir rejim değildir diyenler, “ama orada seçimler oluyor” argümanını öne sürüyorlar. On beşinci ana özellikte şunu söylüyorsunuz, “Seçimler, faşistlerin işine yaradığı sürece başvurdukları bir meşruiyet aracıdır.”Doğu Ergil:Evet, kazanacaklarsa yani… 

DERSİMİZ TARİH

Faşizm nedir, nasıl yaşanır (2): 'Faşist dünya görüşünün 15 temel özelliği vardır' - Prof Doğu Ergil

Faşizm nedir, nasıl yaşanır 1: 'Faşistler için hayat bir savaştır, beka kavgasıdır' -Prof Doğu Ergil

1821 Yunan kalkışması sömürgeciliğe karşı ilk başarılı kurtuluş savaşı mıydı? - Prof Herkül Millas

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih’te Prof. Dr. Baskın Oran’la bugünkü Meclis ile birinci Meclis’i mercek altına alıyor.

'Bugünkü Meclis'tekilerin Birinci Meclis'ten alması gereken bir ders var' - Prof Baskın Oran

'Erdoğan'ın Atatürk’ten nefret eden Enver'i övmesi paradigma değişikliği mi?’ - Prof Taner Akçam

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih'te Kültür eski bakanı Ertuğrul Günay ile Anayasa tartışmaları ve yakın tarihte kaçan fırsatları konuştu.

'Başta yeni anayasa, muhalefet her alanda atak olmalı, aksi halde, bakın...’ -Ertuğrul Günay

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, araştırmacı Hovsep Hayreni’nin makalesinde yer alan Karabekir'in 1920 Ermenistan seferine dair görüşleri ve günümüzü tarihçi Prof Taner Akçam ile değerlendirdi.

Erdoğan Kafkasya'ya müdahil olurken aklında Kazım Karabekir mi vardı? - Prof. Taner Akçam

Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın hazırlayıp sunduğu Dersimiz Tarih, bu hafta 12 Eylül Askeri Darbesini ele alıyor. Darbenin 40. yıl dönümünde Baydar’ın konuğu, Siyasetçi - Akademisyen Baskın Oran. Oran’ın aynı zamanda Kenan Evren’in Yazılmamış Anıları isimli iki ciltlik bir kitabı da bulunuyor. 

12 Eylül 1980 darbecileri 2020 Türkiye faşizminin parke taşlarını nasıl döşedi? - Prof Baskın Oran

Dersimiz Tarih'te Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'ın konuğu tarihçi-yazar Ayşe Hür. Baydar ve Hür, İzmir yangınını ve o dönem yaşananları alternatif tarih perspektifinden ele aldı ve yangının sorumlularını, kimlerin başlattığını ve sonuçlarını konuştu.

'Eylül 1922 Büyük İzmir Yangını Sakallı Nurettin Paşa'nın eseri mi?' - Ayşe Hür

Kıbrıs'ta Türk azınlığa saldırı planlandığı iddialarının ve Atatürk'ün Selanik'teki evinin 5 Eylül'de bombalandığının öne sürülmesinin ardından, 6-7 Eylül tarihlerinde İstanbul Beyoğlu'nda Rumların can, mal ve ırzlarına yönelik düzenlenen saldırılar yıl dönümünde yeniden anılıyor.6 Eylül akşamı, Taksim Meydanı'nda toparlanmaya başlayanlar, slogan ve afişlerle İstiklal Caddesi’ne doğru ilerleyerek Rum dükkanlarını tahrip etmeye başladı.Olaylar İstanbul’un her yanına yayılırken, saldırılar kısa süre sonra yerini dükkanların yağmalanmasına bıraktı. Saldırıya uğrayan ve yağmalanan işyerlerinin yüzde 59’u Rumlara, yüzde 17’si Ermenilere, yüzde 12’si ise Yahudilere aitti.Resmi kaynaklara göre, 6-7 Eylül Olayları bağlamında 4 bin 214 ev, bin işyeri, 73 kilise ve 26 okul tahrip edildi. İnsan hakları örgütü Helsinki Watch’a göre olaylarda 15 kişi hayatını kaybetti.'Dersimiz Tarih'te, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'ın konuğu tarihçi-yazar Ayşe Hür, saldırının meydana geldiği atmosferi ve yaşananları anlattı.

Ayşe Hür: 'Devletle ilintili gazeteler ve gazeteci görünümlü kişiler 6-7 Eylül'de rol aldı'

"Türkiye hükümeti, savunduğu yayılmacı siyaset ile bölge için büyük bir tehlikedir'Türkiye, AKP iktidarı ile dış politikada çatışmacı bir tutum takınıyor. Son aylarda bu durum, komşu ülkelerle savaş mesabesine kadar geldi. Doğu Akdeniz üzerinden Mavi Vatan tezi ve Sevr yeniden gündemde. Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar, Dersimiz Tarih’te Clark Üniversitesi'nde tarih profesörü olan Taner Akçam ile gelinen noktayı konuştu.

'Türkiye hükümeti, savunduğu yayılmacı siyaset ile bölge için büyük bir tehlikedir'

"Bize Sevr dayatılıyor, izin vermeyeceğiz.." Türkiye'de tırmanan sert milliyetçi söylemin merkezine Mavi Vatan doktrini yanı sıra Sevr ve Lozan tartışmaları ile Misak-ı Milli de oturdu. Tarihçi Ayşe Hür, gündemin bu sıcak maddesini Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar'a değerlendirdi.

Büyük güçler Sevr'i imzalamadı, Mustafa Kemal Misak-ı Milli'ye karşıydı! - Ayşe Hür

Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden emekli Doçent Ahmet Kuyaş, Dersimiz Tarih programında 30 Ağustos Zafer Bayramı’nı ve önemini Evren Dede’ye anlattı.

'30 Ağustos kurtuluşa giden son evrenin ilk adımıdır' - Doç. Ahmet Kuyaş

Türkiye, 2010 referandumunda tarihi kırılma anlarından birini yaşadı.Özellikle 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin bastırılması ve ardından ilan edilen Olağanüstü Hâl (OHAL)’le birlikte Kânun Hükmünde Kararnâmeler (KHK) ile toplumun hemen her kesiminin yaşadığı mağduriyetler hukuk talebini ilk sıraya oturttu.2010 anayasa referandumu, Bugün hukukun bir numaralı tartışma konusu olmasının yapı taşlarından biri olarak görülüyor.Bazı kesimlerce "Yetmez ama Evet" tercihinde bulunanlar, bugüne gelinmesinin sorumlusu olarak görülüyor, eleştirilerin odağında yer almaya devam ediyor. Prof. Baskın Oran Şair Haydar Ergülen'in bir dönem AKP'ye destek verdiği için özür dilediği, liberal ve özgürlükçü soldan pek çok insana da özür çağrısı yaptığı yazısıyla bir kez daha gündeme gelen "Yetmez ama evet" meselesi, Ahval Dersimiz Tarih programında enine boyuna masaya yatırıldı.O dönem “Yetmez Ama Evet” kampanyasına destek veren isimlerden Prof. Baskın Oran ve Prof. Eser Karakaş, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın sorularını yanıtladı.

‘Yetmez Ama Evet’e saldıranların büyük yanılgısı...'

Önce Ayasofya, ardından Kariye’nin müze statüsünden çıkarılarak camiye çevrilmesi, Türkiye’nin hem iç gündemi hem de dış dünyanın Türkiye’ye ve onu yöneten kadronun zihniyetine bakış açısından hiç de hafife alınmaması gereken, “iç meselemizdir” denerek geçiştirilecek gelişmeler değil. Her iki mekan da bir dünya kenti olan Istanbul’u, küresel kültür mirasının en önde gelen merkezlerinden biri kılmakta. Bu, neden böyle? Ayasofya’nın ve Kariye’nin sanatsal, kültürel ve tarihi açıdan değeri nedir? Camiye çevirme tasarruflarının etkisi ve yansımaları nasıl olacak?Bu gelişmeleri yakından izleyen, ve çok sayıda Bizans ve Osmanlı tarihçisi akademisyenin Ayasofya ile ilgili karara karşı yazdığı bildirgede imzası olan, Pittsburgh Üniversitesi Antroploji Bölümü Araştırma Görevlisi Tuğba Tanyeri-Erdemir, Ahval Genel Yayın Yönetmeni Yavuz Baydar’ın sorularını yanıtladı.

‘Ayasofya ve Kariye üzerinden fetih söyleminin yayılması çok tehlikeli’ - Tuğba Tanyeri-Erdemir

Ahval, podcast dizisinde bu kez tarih alanına da giriyor bundan böyle. Araştırmacı yazar Ayşe Hür, Erdoğan ve Bahçeli'nin 'Kürdistan diye bir bölge yoktur' iddialarını ele alıyor ve Anadolu'nun bin yıllık geçmişinden damıtarak toplanan bilgileri dinleyicilerle paylaşıyor.